· 

Onrustig Europa - maar wat is een land?


Reuring in Europa

 

De vluchtelingen en migrantenstroom uit Arabische en Afrikaanse laat zien dat ontwikkelingen in landen ver van ons vandaan invloed hebben op Europa. Sinds 2015 worstelt de EU om nieuw beleid voor haar grenzen op te stellen. Maar er is meer. Rusland wil de Russen die in Oekraïne wonen beschermen en bemoeit zich uitdrukkelijk met Oost-Oekraïne. Catalonië wil zich afscheiden van Spanje. De Turken die in de EU landen wonen konden stemmen over een referendum in ons buurland Turkije voor een wijziging van de grondwet. Verschillen in bestaande en nieuwe culturen in de EU en dan met name de islamitische cultuur, leidt tot wrijving en opleving van nationalisme.

 

Kortom van een stabiele situatie in Europa is zeker geen sprake. We zitten in een crisis vanwege interne en externe factoren. Daarbovenop komt dat de vorming van de Europese Unie al decennia duurt. De betrokken landen zijn het nog steeds niet eens over de uiteindelijke vorm van de EU. Ondertussen zijn de Britten er klaar mee en stappen er uit.

 

De discussie

 

In twee eerdere blogs over de EU (grote plannen en spelen met vuur) heb ik geschreven over hoe voormalig Europarlementariër Guy Verhofstadt graag een federaal Europa zou zien naar Amerikaans voorbeeld. Als tegenhanger wilde ik bespreken hoe Nederlands parlementariër Thierry Baudet voorstander is van behoud van zelfbeschikking van de landen binnen de EU. Maar voordat ik dat kan bespreken moet ik eerst terug naar de basis: wat is een land, wat heb je er aan en met welke dynamiek moet een land rekening houden. Dat is waar deze blog over gaat.

 


Terug naar de basis

 

Wat zijn de belangrijkste aspecten van het 'land zijn’?

Een groep mensen, een bestuur, een stuk grond en als doel ‘een bestaan opbouwen’. 

 

De sociale groep

 

De mens is een sociaal wezen. Daarom vormen we altijd groepen waarin we samenleven en samenwerken. Als groep staan we sterker en kunnen we meer bereiken. Maar om prettig te kunnen samenleven en samenwerken lost een groep altijd twee belangrijke vragen op:
  • Hoe gaan we in de groep met elkaar om.
    In geval van een land: cultuur, gedrag, sociale zorg, straffen, etc.
  • Hoe gaan we met de buitenwereld om.
    In geval van een land: handel, defensie, douane, etc.

Het bestuur

 

Als een groep groter wordt is er een vorm van bestuur nodig om de groep bijeen te houden. In geval van een land bijvoorbeeld een parlement en een regering. Het bestuur zorgt er o.a. voor dat:

  • De onderlinge afspraken worden vastgelegd en doet uitspraken bij conflicten.
    In geval van een land: een wetboek, jurisdictie
  • Grote activiteiten die voor iedereen waarde hebben, worden uitgevoerd.
    In geval van een land: infrastructuur aanleggen of sociale zorg inrichten
  • De groep kan samenwerken met andere groepen of zich kan verdedigen.
    In geval van een land: handelsverdragen ondertekenen of een leger onderhouden

Een stuk grond om te wonen

 

Door als groep een stuk land te claimen, een grondgebied, maken we duidelijk dat wij hier een bestaan gaan opbouwen en dat in dit grondgebied onze afspraken gelden over samenleven en samenwerken. Dat is belangrijk omdat:

  • Voor de meerderheid van de mensen geldt dat ze beter in staat zijn een bestaan op te bouwen als ze op dezelfde plek kunnen blijven wonen.
  • Mensen die dicht bij elkaar wonen komen elkaar vaak tegen. De behoefte aan duidelijk over de onderlinge omgangsvormen is dan erg belangrijk. Hoe verder we bij elkaar vandaan wonen, hoe minder zin dat heeft. 

Een bestaan opbouwen

 

Het belangrijkste doel van een land is dat de bewoners een bestaan kunnen opbouwen en gezamenlijk een hoger bestaansniveau kunnen bereiken dan dat ze dat individueel zouden kunnen.

 

Een bestaan is dat je voor jezelf kan zorgen d.m.v. werk, zodat je eten, kleding en een huis kan kopen. Het bestuur van een land zorgt er daarom o.a. voor dat je bezit kunt claimen. Bijvoorbeeld het eigendom van je huis om in te wonen of een vergunning om op de markt te mogen verkopen. Met een land sta je in je ‘recht’ en kun je veilig bouwen aan je bestaan.

 


Soorten landen

 

Niet elk land is even goed vormgegeven om haar bewoners de kans te geven een bestaan op te bouwen. Grofweg kan je 3 soorten landen onderscheiden:

  1. Landen zonder duidelijk of geaccepteerd bestuur

    Het bestuur van deze landen kan niet voor het bestaan van haar bewoners opkomen.  Zie landen met een machtsvacuüm of langlopende conflicten zoals bijvoorbeeld Congo en Myanmar. Kijk maar eens op de website van de conflictenteller (lijkt nu niet te werken jan. 2019, de informatie komt van UPACT, maar dat werkt ook niet goed) naar landen die in deze categorie vallen.

  2. Landen met een bestuur dat haar bewoners wil overheersen

    Hier gebruikt het bestuur de macht om vooral zelf een bestaan op te bouwen. Voor de bewoners rest dan vaak niet meer dan een bestaansminimum of verval. Noord-Korea is op dit moment het meest schrijnende voorbeeld.

  3. Landen met een bestuur dat haar bewoners helpt een bestaan op te bouwen

    Gelukkig mogen we Nederland daar toe rekenen.

 

Wat het oplevert: vrijheid ..

 

Het klinkt paradoxaal, maar de meeste vrijheid is te vinden in die landen waar bestuur en bewoners zich juist aan de onderlinge afspraken houden. Kijk maar hoe vrijheid er in de 3 eerder geschetste type landen uit ziet:

  • Een land zonder bestuur

    Je bent volledig vrij om je te gedragen zoals jij wilt en te ondernemen wat jij leuk vindt. Maar de kans bestaat dat morgen een rebellengroep je vrouw verkracht, je huis in brand steekt, je zoon kind-soldaat maakt en jou voor dood achterlaat. Dit is volledige vrijheid, maar wel op basis van ‘survival of the fittest’.

  • Een dictatoriaal land

    Het dictatoriale bestuur trekt alle macht en winst van het land naar zich toe. Je bent niet vrij om een bestaan op te bouwen en je mag het land niet uit. Als je je verzet word je opgesloten. Dit is vrijheid om te ademen.

  • Een democratisch land

    Je wordt geacht je aan de afspraken in de wet te houden, maar verder ben je vrij om te ondernemen en een bestaan op te bouwen. In het weekend kun je naar het strand rijden over de wegen die het bestuur voor de bewoners heeft aangelegd. Mocht je in de problemen komen, dan zorgen we voor elkaar. Dit is vrijheid in samenhang met de groep.

 

en zelfbeschikking

 

Een land geeft vrijheid aan haar inwoners, juist dankzij de onderlinge afspraken. En als die afspraken te beknellend zijn kunnen ze worden aangepast. Het homohuwelijk is in Nederland als eerste land ter de wereld bij wet geregeld. Dat is een nieuwe afspraak die meer vrijheid heeft gegeven. Juist omdat we in een klein (en eigenwijs) land wonen is dat hier gelukt.

 


De dynamiek van een land

 

Dat een land met nogal wat dynamiek te maken krijgt blijkt wel uit de inleiding. We denken graag in stabiliteit of streven er naar, maar ‘een land zijn’ is een nogal dynamisch gebeuren.

 

 

Zo is er de dynamiek die van alle tijden is:

  • Mensen verbinden zich vaak in verschillende sociale groepen, de sociale binding met een land is er maar één van. Binnen een land zullen verschillende sociale subgroepen ervoor zorgen dat discussies over de interne afspraken nooit af zijn.
  • Geloof als Christendom en Islam gaat over grenzen heen en beïnvloeden de cultuur en het bestuur van vele landen in de wereld.
  • De geschiedenis in een bepaald gebied speelt altijd een rol. Wonen er bevolkingsgroepen die al eeuwen ruzie maken, dan zal de vorming van een land daar niet gemakkelijk gaan.
  • Slecht bestuur in het ene land leidt tot vluchtelingen in een ander land. Hoe gaat dat andere land om met de vluchtelingen en gaat het zich ook bemoeien met het bestuur van het eerste land.
  • Ruzie om grondgebied is natuurlijk van alle tijden.
  • Bescherming van de interne handel beschermt de bewoners bij het opbouwen van een bestaan, maar het kan ook de handel met het buitenland beperken.

Maar er is ook moderne dynamiek waar een land mee om moet leren gaan:

  • Samen sterk in een verenigd Europa roept weer vragen op over de soevereiniteit (zelfbeschikking) van de landen binnen die samenwerking.
  • De globalisatie maakt het verplaatsen van fabrieken, geld, goederen en mensen naar andere landen steeds gemakkelijker.  Wat betekent dat voor de mogelijkheden van de bewoners om nog een bestaan op te kunnen bouwen.
  • De vorming van organisaties op wereld niveau die afspraken maken en zich bemoeien met het bestuur van alle landen. Zoals bijvoorbeeld de Verenigde Naties en het Internationale Strafhof.
  • De vervuiling van de aarde en daarmee de leefbaarheid van onze planeet. Zoals het broeikaseffect, overbevissing en de toenemende hoeveelheid van plasticafval in de oceanen.  Zaken die juist om wereldwijde afspraken tussen landen vraagt.
  • Het internet dat wordt gebruikt om andere landen te beïnvloeden in hun bestuurlijk systeem zonder fysiek de grens over te steken.
  • In de virtuele wereld van het internet wordt nieuw digitaal geld gemaakt. Dat geld is niet gebonden aan een echt land, zoals dat tot nu altijd wel het geval is geweest. Kunnen we straks ook virtuele landen op internet verwachten? 

 

‘Land zijn’ is hard werken

 

Een land biedt mogelijkheden om een bestaan op te bouwen. Maar een land beschouwen als een eiland waar je zoveel mogelijk bij het oude kunt laten is niet realistisch. De wereld is groter en dynamisch, het is hard werken om ‘een land te zijn’. Als we die dynamiek te lijf gaan met langdurige interne onenigheid dan raken we de controle kwijt over het 'land zijn' en dát raakt  ons bestaan en onze vrijheid.

 


Reactie schrijven

Commentaren: 0