Ik ga het anders doen
Hoe vaak komt het niet voor dat we ons voornemen om ‘het’ anders te gaan doen. Dat kunnen kleine dingen zijn, zoals niet meer snacken als je op de trein staat te wachten. Maar dat kunnen ook grotere dingen zijn zoals twee keer per week gaan sporten. En het kan heel belangrijk voor je zijn als je bijvoorbeeld wilt groeien in je werk, je neemt je voor om vier jaar lang een avondstudie te volgen of je wilt je gedrag op je werk professionaliseren.
Waarom lukt het niet
Kortom we willen iets veranderen aan ons gedrag zoals we het nu doen of we willen een nieuw gedrag introduceren. Dat blijkt in de praktijk helaas helemaal niet zo makkelijk te zijn. Even gaat het goed, maar al snel gedragen we ons weer zoals altijd of we weten niet door te zetten. Jezelf niet laten afleiden door je smartphone houden we nog geen dag vol en dat sporten komt ook niet echt van de grond.
Charles Duhigg beschrijft in zijn boek ‘The power of habit’, hoe ons gedragspatroon er uit zien waar we
als het ware in ‘gevangen’ zitten.
Duhigg heeft het over een ‘gewoonteloop’.
De gewoonteloop begint met een aanleiding waardoor wij getriggerd worden om iets te gaan doen. Dan doen we dus ons ding, we vertonen een bepaald gedrag. Als het resultaat iets positiefs oplevert, al is het maar een goed gevoel, dan onthouden onze hersenen dat als zinvol gedrag. De volgende keer dat er een zelfde situatie en aanleiding is kunnen je hersenen heel snel beslissen wat er gedaan moet worden, en ‘hup’ je vertoont het zelfde gedrag als de vorige keer,
Gewoonte is heel mooi
Ons leven zit het vol met standaard gedrag, je staat op, gaat douchen, eten en naar je werk. Als je elke ochtend zou moeten bedenken hoe je dat hele traject zou moeten doen zou het niet erg opschieten. Dus is het fijn dat onze hersenen gedrag onthouden.
Het opbouwen van een gewoonteloop kost wel tijd, denk nog maar eens aan de eerste weken bij een nieuwe baan. Je krijg veel informatie en je moet nieuw gedrag vertonen. Het kost je wel enkele weken voordat je vlot en automatisch kunt handelen. Je bent dus druk bezig een nieuwe gewoonteloop te ontwikkelen.
Gewoonte kan ook in de weg zitten
Omdat een gewoonteloop zo sterk is, is hij ook moeilijk te veranderen. En een gewoonteloop kan ook zo sterk worden dat we bijna niets anders meer kunnen doen, je bent dan verslaafd geworden en zit gevangen in je eigen gewoonteloop. Op dit moment is het digitaal detoxen helemaal in, jezelf afleren om je leven niet meer te laten beheersen door je smartphone. Dit is dus niks anders dan een verslaving afbouwen. Verslaving is dus niet alleen iets voor junkies of alcoholisten, maar is een ‘standaard feature’ van onze hersenen.
Hoe dan wel?
De vraag is dus hoe je wel blijvend een bepaald gedrag kunt veranderen? Bijvoorbeeld, hoe kun je dat goede voornemen om na je werk te gaan sporten wel volhouden? Of hoe kun je die klant die om 5 voor 5 nog belt toch vriendelijk te woord ook al zit je met je hoofd al bij de trein die je moet halen.
Het veranderen van een gewoonte is feitelijk een gevecht tegen de efficiëntie van je hersenen, die zeggen steeds ‘nee, doe maar niet moeilijk, ik weet al wat we moeten doen’. Het belangrijkste om verandering te bereiken is focus! Op het moment dat je hersenen op de automatische piloot willen gaan werken moet je precies dán zien te onderkennen dat je wilt ingrijpen om het anders te doen.
En nu gaat het echt lukken
Charles Duhigg bespreekt in zijn boek ‘The power of habit’ hoe je dit kunt aanpakken, hij kijkt daarbij naar alle onderdelen van die gewoonteloop. Herken eerst de aanleiding tot je gedrag, bedenk dan welk nieuw gedrag je daarvoor in de plaats wilt stellen. En als laatste moet je een nieuwe beloning bedenken, anders gaan je hersenen de verandering niet ‘accepteren’. Je brengt focus aan door dit allemaal voor jezelf op te schrijven. Wat je wilt veranderen en hoe je dat gaat doen, in een dagboek houdt je daarna elke dag bij hoe het ging.
Een ander leuk voorbeeld is te vinden op de site van Walter Hottinga. Hierin wordt beschreven hoe je continue focus houdt op je voorgenomen gedragsverandering. Het idee is dat je een armband om doet, elke keer dat je achteraf ontdekt dat je niet je nieuwe gedrag hebt vertoond moet je de armband om de andere arm doen. Als je het volhoudt de armband 21 dagen om dezelfde arm te houden, dan heb je voor je je nieuwe gedrag gerealiseerd.
Nog een ander idee kwam ik op LinkedIn tegen, iemand wilde zijn carrière een andere kant op sturen. Hij deed daarom elke dag één ding dat bijdroeg aan het bereiken van zijn nieuwe carrière, al was het maar iets kleins van 5 minuten, Maar na 365 dagen heb je dan toch heel wat bereikt. De boodschap is, hak een grote uitdaging op in kleine stukjes. Maar het mooiste is dat je ook nieuwe gedrag hebt gecreëerd, het is een gewoonteloop geworden dat je elke dag even aan je eigen toekomst werkt!
Is hier alles mee gezegd?
Waar ik dan nieuwsgierig naar ben is hoe die ‘gewoonte loop’ is opgeslagen en waarom die zo moeilijk is te veranderen? Daarom ga ik in een volgende blog eens kijken naar hoe onze hersenen werken. Zie bijvoorbeeld 'De kracht van je hersenen, plasticiteit'.
Duhigg beschrijft in zijn boek niet alleen de gedragsverandering van één mens, maar ook van groepen en organisaties/bedrijven. Dat maakt het onderwerp nog interessanter en complexer, maar ook daarover later meer.
Reactie schrijven